تمامی شرایط و مدارک خلبانی

خلبان بالاترين فرد در سيستم هدايت وكنترل و نظارت هواپيما خلبان است كه در واقع فرمانده هواپيما يي كه  ميليون ها دلار ارزش دارد مي باشد.

انواع گواهینامه خلبانی
 

PPL :

این گواهینامه  به عنوان مدرک خلبانی هواپیمای شخصی و اولین مرحله و سطح گواهینامه خلبانی است و هزینه ای بین ۲ تا ۵ میلیون تومان دارد. مراکز خصوصی مانند هواپیمایی ماهان و کیش و مراکز دولتی مانند فنون هوایی این نوع گواهینامه خلبانی را ارایه می دهند. دارنده این گواهینامه مجاز به پرواز  شخصی و غیر تجاری است. این گواهینامه دارای ۳۶۰ ساعت کلاس تئوری آموزشی و ۴۵ ساعت آموزش عملی پرواز است.

CPL :

این گواهینامه به عنوان مدرک خلبانی تجاری و هزینه ای در حدود ۲۰ میلیون تومان دارد. مراکز خصوصی مانند هواپیمایی ماهان و کیش و مراکز دولتی مانند فنون هوایی این نوع گواهینامه خلبانی را ارایه می دهند. دارنده این گواهینامه می تواند به عنوان کمک خلبان در پروازهای تجاری پرواز کند. این گواهینامه دارای ۳۶۰ ساعت کلاس تئوری آموزشی و ۱۵۰ ساعت آموزش عملی پرواز است.

IR :

دارنده این گواهینامه می تواند به عنوان خلبان در پروازهای تجاری پرواز کند. مراکز خاص دولتی و خصوصی این گواهینامه را ارایه می کنند. این گواهینامه دارای ۳۰۰ ساعت کلاس آموزشی تئوری و ۴۰ ساعت آموزش عملی پرواز است.

شرایط ورود به دوره آموزش خلبانی 

الف) شرایط عمومی

۱- داشتن ۱۷ سال تمام.

۲- داشتن حداقل مدرک تحصیلی دیپلم.

۳- داشتن کارت پایان خدمت سربازی یا معافیت غیر پزشکی برای آقایان.

ب) شرایط اختصاصی

۱- موفقیت در آزمون ورودی (مراجع درسی و آزمون توسط مرکز مشخص و برگزار می گردد).

۲- موفقیت در انجام معاینات پزشکی هوایی.

۳- تاییدیه حراست.

۴- موفقیت در دوره آموزش زبان انگلیسی عمومی و فنی (Elementary Intermediate Advance) به مدت ۳۵۰ ساعت به عنوان پیش نیاز.

معاینات پزشکی

- آزمایشات کامل خون و ادرار.

- نوار قلب ، نوار مغز ، اکو کاردیو گرافی قلب.

- هولتر مانیتورینگ (در صورت لزوم).

- تست چشم (شامل دید دور و دید میانه و دید نزدیک ، عمق دید ‍، تست رنگ ، و تست چشم با دستگاه).

- نوار گوش یا ادیومتری (شنیدن فرکانس های ۱۲۵ و ۲۵۰ و ۵۰۰ و ۱۰۰۰ و ۲۰۰۰ و ۳۰۰۰ و ۴۰۰۰ و ۸۰۰۰ هرتز برای هر دو گوش در مدت زمان خاص).

- عکس از ریه ها وسینوس ها و نوار ریه.

- عکس از فک و دندان ها و معاینه دندان.

- تست HIV و معاینه کامل بدن و انجام فشارخون. 

- حداقل قد مورد نیاز برای خلبانی نیز ۱۶۵ سانتی متر می باشد.

تست هوش همان تست هوشی است که برای یک فرد بالغ و دارای مدرک دیپلم در آزمون های ورودی ارگان ها برگزار می شود و منابع آن کتاب های تست هوش موجود در کتاب فروشی ها است.  تست روانپزشکی نیز بسیار ساده است تا سلامت روانی تایید شود. بعد از گذراندن تمامی معاینات پزشکی در صورت قبولی کارت AMC  داده می شود که نشان دهنده سلامت کامل  و اجازه شرکت در کلاس های خلبانی است.

دوره های درسی خلبانی

در صورت قبولی در آزمون علمی و پزشکی اولیه دوره آموزش زبان انگلیسی عمومی وفنی (Elementary Intermediate Advance) به مدت ۳۵۰ ساعت به عنوان پیش نیاز برگزار می گردد. پس از آن دوره مقدماتی کلاس های زمینی برگزار خواهد شد که این دوره شامل دروس هواشناسی ، آیرودینامیک ، آلات دقیق پرواز ، ناوبری هوایی ، مقررات وزن و تعادل ، قابلیت های هواپیما ، موتور سیستم ، نحوه کار با کامپیوتر پرواز و محاسبات ، نقشه خوانی و فیزیولوژی پرواز می شود.

سپس دانشجویان به میزان ۴۵ ساعت پرواز آموزش همراه با استاد و همچنین به صورت مستقل (solo) خواهند داشت که این پروازها با هواپیماهای آموزشی از نوع (Cessna) بونانزا (Bonanza) انجام می شود. چنانچه دانشجویان در دروس تئوری نمرات لازم را کسب کرده و در آزمایش کتبی ، شفاهی و عملی پرواز نیز موفق شوند در این مرحله گواهینامه خلبانی شخصی (PPL) به آنها داده می شود و از این به بعد به عنوان یک خلبان دارای گواهینامه می تواند پرواز نماید. ولی قوانین به این دسته از خلبانان اجازه فعالیت حرفه ای نمی دهند و صرفا می توانند به عنوان تفریح و یا با هواپیمای شخصی خود پرواز داشته باشند و مجاز به پرواز با هواپیماهای سنگین و مسافربری و یا باری و غیره نیستند و اگر شخص قصد داشته باشد یک خلبان حرفه ای بشود لازم است دوره عالی خلبانی را طی کند که این دوره شامل خلبانی بازرگانی (CPL) ، خلبانی با هواپیمای چند موتوره ، پرواز بادستگاه (Instumenrating) و یک دوره کوتاه مدت آموزش سیستم های هواپیمایی که قرار است با آن پرواز کند ، طی کرده تا بتواند جذب شرکت های هواپیمایی شده و به عنوان یک خلبان حرفه ای مشغول به خدمت شود.

 
علاقمندان به خلبانی CPL می بایست ۳۶۰ ساعت کلاس زمینی پیرامون دروس مقدماتی پرواز و چگونگی استفاده از دستگاه های کمک ناوبری و ۱۵۰ ساعت پرواز با نظارت اساتید را طی کند دوره هواپیمای دوموتوره با استاد و کلاس های زمینی همراه است و جهت آموزش دوره پرواز با دستگاه حداقل ۳۰ ساعت پرواز با استاد و گذراندن کلاس های زمینی مربوط می شود.

 
دریافت گواهینامه هر یک از دوره های فوق منوط به گذراندن آزمون کتبی و عملی می باشد. داوطلبان می بایست شخصا هزینه آموزش این دوره ها را پرداخت نمایند. هزینه ادامه تحصیل در رشته های مذکور بسیار گران است البته بعضی از شرکت های هواپیمایی با ارایه بورس به تعدادی از داوطلبان این هزینه را تقبل می کنند تا داوطلب پس از فارغ التحصیل در خدمت آنان قرار گیرد. اما در حال حاضر این شرکت ها به ندرت چنین بورس ها و آزمون هایی را برگزار می کنند و در صورت نیاز به خلبان حرفه ای از فارغ التحصیلان مرکز فنون هوایی که به صورت آزاد آموزش دیده اند استخدام می کنند گواهینامه صادره از طرف مرکز آموزش فنون هوایی ارزش بین المللی دارد و در خارج از کشور قابل ارایه می باشد. 

ادامه تحصیل دختران در رشته خلبانی اگر چه با مشکلات فراوانی روبرو است اما امکان پذیر می باشد ، هم اکنون در شهرهای شیراز ، تهران ، تبریز ، اهواز ، مشهد مراکز و شعبه هایی برای آموزش خلبانی به دختران وجود دارد. لازم به ذکر است که هنوز اقداماتی در خصوص اشتغال به کار انجام نپذیرفته است (هم اکنون فقط دو زن به عنوان کمک خلبان ATR  در شرکت آسمان پرواز می کنند). 

یک خلبان به لحاظ تنظیم ساعات پرواز در اوقات متفاوت نمی تواند برنامه ریزی دقیقی برای زندگی شخصی خود داشته باشد و بیشتر باید از یک برنامه شناور استفاده نماید. بدین گونه که در هر هفته یا هر ماه برنامه پرواز تغییر می کند و چنانچه با این تغییرات آشنا نباشد ، در زندگی شخصی دچار مشکل خواهد شد. 

فرد خلبان می بایست از سلامت جسمی و روحی برخوردار باشد به همین لحاظ تا سن تقریبا ۴۰ سالگی هر سال یکبار و بعد از سن ۴۰ سالگی هر شش ماه یکبار مورد آزمایشات خاص قرار می گیرد. در کل فرد داوطلب این رشته می بایست به موقعیت حساس و پر مخاطره این رشته توجه و با اطلاعات کافی و کاملی متقاضی این رشته شود.  اگر کسی به این رشته علاقه نداشته باشد و فقط به خاطر حقوق و مزایا وارد این رشته شود دچار مشکل خواهد شد.